शुभास जिसी

नेपाली विद्यार्थी आन्दोलनको कुरा गर्दा छुटाउनै नमिल्ने नाम हो क. मित्रमणि आचार्य को नाम । वामपन्थी र प्रगतिशील विद्यार्थी आन्दोलनका क्रममा बलिदानी दिने धेरै सहिदहरु मध्य आचार्यको नाम अग्रपंक्तीमै आउँछ । वामपन्थी विद्यार्थी संगठनहरुको हरेक कार्यक्रममा उनको नाम र सम्झना सायदै छुट्छ । म आफैँले अहिले अध्ययन गर्ने पुरानो कृषि तथा पशु विज्ञान अध्ययन संस्थान रामपुर क्याम्पस अहिलेको कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालयको केन्द्रिय क्याम्पस रामपुर क्याम्पस कमरेड मित्रमणि आचार्य अध्ययन गरेको क्याम्पस भएर पनि होला यहाँ त झनै आचार्यका सम्झनामा बिभिन्न कार्यक्रमहरु मात्रै हुदैँनन् मित्रमणिको शालिक, मित्रमणि स्मृति पार्क, मित्रमणि लाईब्रेरी, मित्रमणिकै नाममा पुस्तक, मणि सन्देस पत्रिका आदि धेरै उनलाई सम्झने र उनि प्रति सम्मान व्यक्त गर्ने माध्यमहरु छन । तर मलाई लाग्छ यति हुँदा हुदैँ पनि मित्रमणिकै राजनितिक लाईन र शिद्दान्तको बाटोमै छौँ भन्ने कयौँ विद्यार्थीहरुलाई मित्रमणि कम्युनिष्ट विद्यार्थी आन्दोलनका माहान सहिद हुन भन्ने बाहेक अरु खास्सै जानकारी छैन । केहि समय अघिसम्म म आफैँ पनि तिनै कयौँ विद्यार्थीहरुको लाममा पर्दथे र अझै पनि त्यति धेरै जानकार भने छैन । भलै त्यसका पछाडी धेरै कारणहरु छन जस्को यहाँ व्याख्या गरेर साध्य छैन । तर भन्नै पर्ने यउटा कुरा चाँहि क.मित्रमणि हाम्रा सहिद हुन भनेर कयौँ संगठनहरुले भनिरहँदा आफ्ना विद्यार्थीहरुलाई मित्रमणिका बारेमा जानकारी दिने,उनको पृष्ठभुमीका बारेमा बुझाउने र उनले देखाएको बाटोमा हिँड्न प्ररित गर्ने काममा भने संगठन र तिनका नेतृत्वहरु चुकी रहेका नै देखिन्छन ।

हुन त मैले पनि क.मित्रमणिका बारेमा त्यति धेरै अध्ययन अनुसन्धान गरेको त छैन तर गर्छु नै भनेर लाग्ने हो भनेपनि जतिनै विज्ञान र प्रविधिको युग भने पनि उनका बारेमा बताउने स्रोतहरु विरलै भेटिन्छन् । गुगल गरेर सबथोक पाउने बानी लाईसकेका म जस्ता विद्यार्थीलाई अब आचार्यका पालाका मान्छेहरु खोज्दै तथ्य संकलन गर्नु भनेको निकै गारो त नभनम तर औडै झ्याउलाग्दो काम चाँहि पक्कै हो ।

जे होस् मैले केही लेखहरुमा पढे अनुसार र केही आचार्यका सहपाठीहरुलाई भेटेर जानकारी लिए अनुसार क. मित्रमणि आचार्य अनेरास्ववियु (छैँठौँ) केन्द्रिय समितिका सदस्य, रामपुर क्याम्पसका स्ववियु सभापति तथा लगनशील क्रान्तिकारी योद्धा थिए ।

२०१९ असार ११ मा पिता रेशमराज आचार्य र माता पिताम्बरदेवी आचार्यको कोखबाट प्युठानको रम्दी गा.वि.स -२,तीघ्रामा जन्मेका आचार्य सानैदेखी ईमान्दार,सीधा प्रकृतिका तथा निडर लठाकु हुनुहुन्थ्यो ।उहाँले प्रारम्भिक शिक्षा २०२५ शाल देखि आफ्नै गाउँमा अध्ययन गर्दै,  २०३१ सालदेखि खैरा नि.मा.वि मा र २०३५ सालमा प्रथम श्रेणीमा एसएलसी उत्रिण गरी २०३६ सालमा कृषि क्याम्पस पक्लिहवा क्याम्पसमा अध्ययन सुरु गर्नु भएको थियो । राजनितीमा साथै पढाईमा पनि निकै तेज आचार्य मा.वि. स्तरदेखि शोषण अत्याचारको विरोध र गरिबीप्रति सम्मोहन जनाउँदै २०३६ सालमा पक्लिहवा अ.ने.रा.स्व.वि.यु ईकाईको सदस्य हुदैँ २०३८ सालमा रुपन्देही जिल्ला समितिको सचिव तथा क्याम्पस स्ववियुको सभापति बन्नुभएको थियो । यसरी विशिष्ट श्रेडीमा त्यहाँको अध्ययन सकेर उहाँ Bsc. Ag अध्ययनका लागि कृषि तथा पशु विज्ञान अध्ययन संस्थान रामपुर क्याम्पसमा भर्ना हुनुभयो ।उहाँ २०४० सालमा मा अखिल जिल्ला समितिको कोषाध्यक्ष,२०४‌० फागुनमा अखिल जिल्ला समितिको उपाध्यक्ष हुनुभएको थियो ।‍२०४१ सालको स्ववियु निर्वाचनमा प्रगतिशिल प्यानलबाट कृषि क्याम्पस रामपुरको स्ववियु सभापतिमा निर्वाचित हुनुभएको थियो । स्ववियु सभापतिमा विजय भईसकेपछि समस्त विद्यार्थीको हकहित र अधिकारको लागि अग्र पंक्तिमा रहेर क्याम्पस प्रशासन र प्रतिकृयावादीहरुसँग संघर्ष र लडाई गर्दै जिवन विताईरहनु भएको थियो । पन्चायतिकालमा उदाएका वामपन्थी धारका विद्यार्थी नेता तत्कालिन पन्चेहरुकालागी भने आखाँको तारो बन्नुभएको थियो । त्यहि शिलशिलामा चितवनको मेघौलीमा २०४२ बैसाख १४ गतेलाई आयोजान गरिएको अभिभावक भेलालाई सुनुयोजित रुपमा १८ गतेलाई सारेर त्यहि भेलामा सहभागि हुन गएका मित्रमणि आचार्यलाई तत्कालिन पन्चे र ने. वि.संघका गुन्डाहरुबाट भाला खुकुरी जस्ता हतियारको प्रयोग गरेर घाईते बनाईएको र भरतपुर अस्पतालमा उपचारका क्रममा राती २:०५ मा मृत्यु भएको विभिन्न लेखहरुमा पढ्न पाईन्छ । तर तात्कालिन केही पत्रिकाहरुले भने दुई पक्षको भिडन्तमा कमजोर पक्षका मित्रमणिको निधन भएको भनेर पनि लेखेको पाईन्छ ।आचार्यको हत्या पछि भरतपुर अस्पताल देखि पुल्चोकसम्म करिब ३० हजार मान्छेको लाम उनको शव यात्रामा सहभागि हुनुले पनि त्यतिबेला उनि विद्यार्थी र जनताका माझमा कति लोकप्रिय थिए भन्ने कुराको पुष्टि गर्छ ।

यसरी नेपाली वामपन्थि विद्यार्थी आन्दोलनले २०४२ सालमा नै यउटा उदाउँदो सपुत गुमाउनु परेको थियो । र आजको युगले पनि त्यस्तै मित्रमणिहरु खोजिरहेको छ जस्ले विद्यार्थी आन्दोलन र विद्यार्थी राजनितिलाई स्वार्थ पुरा गर्ने माध्यमका रुपमा होईन साँच्चै नै विद्यार्थी हकहित र अधिकारहरु पुरा गर्नकालागि प्रयोग गरोस् । कमरेड मित्रमणि आचार्य प्रति हार्दिक श्रद्धासुमन ।।